Ik ben mij aan het verdiepen in de Afrikaanse filosofie Ubuntu. En ik vind het fantastisch. Heel veel van wat ik heb geschreven over ‘ik en de ander’ hier op Boïsme.nl en op mijn Insta-account: @dichtisme, sluit aan bij de filosofie van Ubuntu.

‘Gezien willen worden is de waardering zoeken bij de ander,’ las ik hier op Insta. Evenals: ‘Pas op met je afhankelijk maken van de erkenning van anderen’.

Je wordt gezien, gehoord, gevoeld
Ik ben zelf van mening dat ‘gezien worden’ een essentiële menselijke levensbehoefte is. We zijn in eerste instantie sociale dieren; we redden niks alleen.

Ubuntu omvat een uitgebreide humanistische filosofie die vaak in één zin wordt vertaald naar: ‘Ik ben omdat wij zijn’.

Het individualisme draagt bij aan het idee dat we ‘het alleen moeten kunnen’ en dat we ‘de ander niet nodig hebben’. Ik lees steeds vaker dat we geen waarde hoeven te hechten aan de mening van anderen omdat we de ander niet echt nodig hebben.

Dat vinden onze gekrenkte zielen maar wat makkelijk! Beschermmodus aan! Gezien willen worden is ten slotte de waardering zoeken bij een ander. En deze zou je bij jezelf moeten vinden! Sla je zelfhulpboek maar open, ga op je kleedje zitten met meditatiemuziek en doe het vooral alleen. Jij bent sterk, onafhankelijk, zelfstandig en je kan alles alleen aan.

Of toch niet?
Echter bestaan wij op onszelf niet. Door de meningen van anderen, zijn wij iemand. Onze kleding, computer, communicatie, gedachten, zelfkennis, het vermogen tot zelfreflectie, al ons eten: het is allemaal ontstaan door en/of met de ander.

Ik ben omdat wij zijn.

Ik besta door de ogen van een ander.

Nuance en begrip
Het is belangrijk om goed te begrijpen dat ik ‘jezelf continu vergelijken met de ander’ ook ongezond vind. Of ‘te veel waarde hechten aan wat anderen vinden’, niet zou aanmoedigen.

Maar deze situaties hierboven ontstaan alleen doordat je het individu als los individu ziet en niet met zijn ervaringen, achtergrond, voorouders en karaktereigenschappen. Vergelijken is ongezond omdat je de context en dus de achtergrond uit het individu haalt.

En dat is precies waarvoor ik pleit: een individu is er alleen in zijn sociale context en door zijn achtergrond.

Ik ben dus omdat wij zijn.

Leestip
Psychiater Glenn Helberg schrijft hierover in zijn boek: ‘Als ik luister‘. Hij stelt dat de mens fundamenteel relationeel is. Oftewel: De mens moet zich kunnen verbinden met alles wat hij in zich heeft. Helberg heeft een zeer persoonlijke en verhalende schrijfstijl gekozen wat niet alleen prettig leest (of luistert) maar ook raakt. Ik was zo onder de indruk van zijn boek dat ik naar een lezing van hem ben geweest in De Rode Hoed, Amsterdam.

Ubuntu quote:
‘Ik kan alleen mezelf zijn als jij jezelf bent’