Vaak weten we wel welke doelen we zouden willen behalen. We zouden een gezonder voedselpatroon willen ontwikkelen, meer willen sporten, eindelijk eens beginnen met die uitgestelde hobby of meer tijd willen besteden aan vrienden of familie. Allemaal leuk en aardig, maar hoe dan? Welke strategieën kunnen we inzetten om onze doelen te behalen?

In mijn vorige blog schreef ik dat wilskracht en zelfcontrole moeilijk zijn aan te leren. Dikke pech als je er niet mee geboren bent dus. Maar… wat blijkt? Mensen met veel zelfcontrole kunnen niet vaker ‘nee’ zeggen of hebben niet meer kracht om hun automatismen halt toe te roepen. Mensen met meer zelfcontrole hoeven minder gebruik te maken van hun zelfcontrole en wilskracht omdat ze simpelweg betere gewoontes en routines hebben!

In plaats van ons te focussen op het aanleren van wilskracht en zelfcontrole (wat dus nogal omstreden is), moeten we ons richten op nieuwe gewoontes laten concurreren met oude. Maar hoe doe je dat?

Hoe werkt een gewoonte precies?
Een gewoonte ontstaat als er in dezelfde situatie, iedere keer hetzelfde gedrag ontstaat. Als je vaak genoeg een witte chocoladereep eet terwijl je Netflix kijkt, dan geeft je lichaam op een gegeven moment vanzelf aan, nog voordat je er zelf over na hebt gedacht, dat het tijd is voor wat suiker. Je hebt jezelf geconditioneerd.

Je moet het eigenlijk zien als een automatisch linkje. Het linkje wordt gelegd tussen het Netflixen en chocolade en voortaan hoef je bijna geen moeite meer te doen om dit linkje te activeren. Dit bespaart energie, je gaat over op de automatische piloot.

Vechten tegen de automatische piloot is als zwemmen tegen de sterke stroming van een rivier in. Het kost ontzettend veel energie en je komt nergens.

Kennis is macht
Wat we wel kunnen doen is gebruikmaken van de kennis die we hebben over hoe gewoontes ontstaan. Als je door bewust te zijn weet wat de aanleiding is voor bepaald gedrag, kun je dat gedrag voorkomen.

Ik zou ik niet zijn als ik het niet even heb geprobeerd. Ik weet dat mijn hele witte chocoladereep (soms zelfs 2 of 3) helemaal in mijn mond verdwijnen tijdens het Netflixen.

De simpelste oplossing? Niet meer Netflixen. De handeling ‘Netflixen’ heeft een linkje met het gedrag veel chocolade te eten. Simpele oplossing en een megagroot resultaat. Ik at in twee weken een stuk minder chocolade.

Structurele problemen vragen om structurele oplossingen
Nu is dat niet echt een structurele oplossing, aangezien ik graag series en films kijk. Maar het is een eerste stap naar het afzwakken van het ‘automatische linkje’ dat is gelegd. Een tweede manier is om een alternatief te zoeken voor de handeling, in dit geval de chocoladereep.

Ik merk dat dit me iets moeilijker afgaat dan gewoon even helemaal stoppen met Netflix. De eerste paar keer dat ik worteltjes en komkommer pak ben ik direct chagrijnig. Maar hoe vaker ik dit herhaal, hoe eerder de associatie ontstaat. En dat linkje hebben we nodig om een nieuwe gewoonte aan te leren! Wat we op deze manier aan het doen zijn is het proces van gewoontevorming mentaal nabootsen!

Samenvatting (ja, klopt. Je had ook alleen dit stukje hieronder kunnen lezen)
Als je iets gedaan wilt krijgen of juist iets wilt laten staan, dan moet er een nieuwe routine, een nieuw patroon ontstaan. En zo rijd ik nu twee ochtenden in de week naar mijn oude slaapkamer bij mijn ouders om te schrijven. Iedere week opnieuw.

Ik probeer ook mijn chocolade te vervangen voor iets anders maar ik ben nog aan het uitproberen wat het beste werkt. Een komkommer moeten snijden en druiven schoonmaken is me op zo’n moment te veel werk (ja, sorry, te lui. Maar bloggen is niks waard als je niet eerlijk kunt zijn).

Ik ben nu iets aan het zoeken wat ik direct kan pakken, bijvoorbeeld een pakje crackers en nee, dat is niet echt gezond maar wel gezonder dan twee chocolade repen. Stap voor stap!

Je kunt ook niet boven komen als je alle traptreden wil overslaan. Je kunt er misschien twee overslaan maar 4 gaat ‘m al niet meer worden. Stap voor stap dus of tree voor tree (en voor de echte zeikerds: er zijn maar weinig mensen met een lift in huis, dus ik heb me bij deze metafoor even gericht op het merendeel van de huishoudens 😉 ).