Bo

Mijn ouders waren met vakantie. Eindelijk zijn ze terug. Met de nadruk op eindelijk. Als mijn moeder thuis is, werkt of iets anders nuttigs of leuks doet in Purmerend is er niks aan de hand. Maar eenmaal op vakantie heb ik last van het omgekeerde Lege Nest Syndroom.

Omgekeerde Lege Nest Syndroom
In plaats van de moeder die haar kinderen uitzwaait en met een snik achter het raam verlangt naar de tijden van een gezellig, vol en druk huis, is het dit keer het kind dat emotioneel en snikkend afwacht tot de koffers over de drempel terug in huis worden getrokken.

Niets ongezond ofzo, mijn mama-liefde stroomt dan gewoon over. En als die mama er dan niet is om deze liefde naar te uiten, dan weet mijn hart niet wat het moet. Het zoekt een uitweg. Dat doet het op straat, in de bus, in het verzorgingstehuis, tijdens het bezorgen van boodschappen of aan de telefoon. Maar dat is toch anders. Net als dat het anders is als ik zelf weg ben (bijvoorbeeld 6 maanden door Nieuw-Zeeland reis).

Lichtelijk sentimenteel maar eerlijk 
Ik kan haar gerust twee weken niet spreken hoor. Ik geniet tenslotte enorm van mijn eigen plekje. Of nou ja, één week is lang genoeg. Oké, ik verkies toch eerlijkheid boven hoe ik overkom op jullie, dus 4 dagen is de max.

Het was eind vorige week dan ook een fijn weerzien in Castricum. Ik kwam een paar daagjes op bezoek. Met mijn mini-backpack en mijn ukelele. Op het strand lagen we de eerste dag al heerlijk tegen elkaar aan. Mama met haar hoofd steunend op papa zijn benen, ik in de armen van mama.

Conclusie?
Ik ben een moederskindje, lichtelijk sentimenteel en met mijn 25 jaar, kan ik mij niet voorstellen dat ik ooit zonder haar door moet. Dat kan dan wel bij het leven horen, maar het is iets anders om dat nu al te accepteren. Je geeft het leven als ouder door aan je kind, maar daarmee geef je het ook (in het beste geval) je eigen dood.

In het beste geval verlies ik haar, in het ergste geval verliest zij mij. Er is niet echt een middenweg, tenzij we op exact hetzelfde moment onze koffers zouden pakken om de andere kant te bekijken en niet meer terug komen.

Ik wacht op de auto met caravan; ze stapt uit, knuffelt me, ik knuffel haar en een moment later trek ik haar koffer over de drempel terug het huis in. Ze is thuis.

Soms, mits de temperatuur aangenaam is, fiets ik een extra blokje om als het regent.

Louter omdat de regen niet door mij heen kan. Omdat ik op dat moment even heel bewust leef. Ervaar dat ik besta.

Soms, mits de temperatuur aangenaam is, ga ik een uurtje lopen in de regen.

Slechts om die mensen te bestuderen die met moeilijke gezichten, hun capuchon over hun hoofd getrokken en deze vasthoudend met één hand, eruitzien alsof de wereld bijna vergaat. Of dat ik mensen in auto’s zie glimlachen als ze mij op het verlaten fietspad zien lopen, terwijl het al uren achtereen regent. Opnieuw het gevoel dat ik besta.

Het is niet dat ik twijfel aan mijn bestaan of moet controleren of dit de wereld is waarin ik echt leef. Het heeft voor mij meer te maken met het stilstaan bij dat wat is.

Dan realiseer ik mij dat dit het is. Er is niets méér dan de regendruppels die via mijn gezicht over mijn lippen mijn mond in druppelen en mij van vocht voorzien. Er is niets minder dan de gezichten van mensen die mij opmerken en door wie ik mezelf kan leren kennen. Zonder de ander, zijn wij (er) zelf ook niet.

PS Dit zegt niets over mijn slechte humeur de afgelopen tijd wat betreft het weer. Dat de herfst zonodig een keer zijn gezicht wilde laten zien vóór de zomer in plaats van na, zit mij net zo goed dwars.

Vaak weten we wel welke doelen we zouden willen behalen. We zouden een gezonder voedselpatroon willen ontwikkelen, meer willen sporten, eindelijk eens beginnen met die uitgestelde hobby of meer tijd willen besteden aan vrienden of familie. Allemaal leuk en aardig, maar hoe dan? Welke strategieën kunnen we inzetten om onze doelen te behalen?

In mijn vorige blog schreef ik dat wilskracht en zelfcontrole moeilijk zijn aan te leren. Dikke pech als je er niet mee geboren bent dus. Maar… wat blijkt? Mensen met veel zelfcontrole kunnen niet vaker ‘nee’ zeggen of hebben niet meer kracht om hun automatismen halt toe te roepen. Mensen met meer zelfcontrole hoeven minder gebruik te maken van hun zelfcontrole en wilskracht omdat ze simpelweg betere gewoontes en routines hebben!

In plaats van ons te focussen op het aanleren van wilskracht en zelfcontrole (wat dus nogal omstreden is), moeten we ons richten op nieuwe gewoontes laten concurreren met oude. Maar hoe doe je dat?

Hoe werkt een gewoonte precies?
Een gewoonte ontstaat als er in dezelfde situatie, iedere keer hetzelfde gedrag ontstaat. Als je vaak genoeg een witte chocoladereep eet terwijl je Netflix kijkt, dan geeft je lichaam op een gegeven moment vanzelf aan, nog voordat je er zelf over na hebt gedacht, dat het tijd is voor wat suiker. Je hebt jezelf geconditioneerd.

Je moet het eigenlijk zien als een automatisch linkje. Het linkje wordt gelegd tussen het Netflixen en chocolade en voortaan hoef je bijna geen moeite meer te doen om dit linkje te activeren. Dit bespaart energie, je gaat over op de automatische piloot.

Vechten tegen de automatische piloot is als zwemmen tegen de sterke stroming van een rivier in. Het kost ontzettend veel energie en je komt nergens.

Kennis is macht
Wat we wel kunnen doen is gebruikmaken van de kennis die we hebben over hoe gewoontes ontstaan. Als je door bewust te zijn weet wat de aanleiding is voor bepaald gedrag, kun je dat gedrag voorkomen.

Ik zou ik niet zijn als ik het niet even heb geprobeerd. Ik weet dat mijn hele witte chocoladereep (soms zelfs 2 of 3) helemaal in mijn mond verdwijnen tijdens het Netflixen.

De simpelste oplossing? Niet meer Netflixen. De handeling ‘Netflixen’ heeft een linkje met het gedrag veel chocolade te eten. Simpele oplossing en een megagroot resultaat. Ik at in twee weken een stuk minder chocolade.

Structurele problemen vragen om structurele oplossingen
Nu is dat niet echt een structurele oplossing, aangezien ik graag series en films kijk. Maar het is een eerste stap naar het afzwakken van het ‘automatische linkje’ dat is gelegd. Een tweede manier is om een alternatief te zoeken voor de handeling, in dit geval de chocoladereep.

Ik merk dat dit me iets moeilijker afgaat dan gewoon even helemaal stoppen met Netflix. De eerste paar keer dat ik worteltjes en komkommer pak ben ik direct chagrijnig. Maar hoe vaker ik dit herhaal, hoe eerder de associatie ontstaat. En dat linkje hebben we nodig om een nieuwe gewoonte aan te leren! Wat we op deze manier aan het doen zijn is het proces van gewoontevorming mentaal nabootsen!

Samenvatting (ja, klopt. Je had ook alleen dit stukje hieronder kunnen lezen)
Als je iets gedaan wilt krijgen of juist iets wilt laten staan, dan moet er een nieuwe routine, een nieuw patroon ontstaan. En zo rijd ik nu twee ochtenden in de week naar mijn oude slaapkamer bij mijn ouders om te schrijven. Iedere week opnieuw.

Ik probeer ook mijn chocolade te vervangen voor iets anders maar ik ben nog aan het uitproberen wat het beste werkt. Een komkommer moeten snijden en druiven schoonmaken is me op zo’n moment te veel werk (ja, sorry, te lui. Maar bloggen is niks waard als je niet eerlijk kunt zijn).

Ik ben nu iets aan het zoeken wat ik direct kan pakken, bijvoorbeeld een pakje crackers en nee, dat is niet echt gezond maar wel gezonder dan twee chocolade repen. Stap voor stap!

Je kunt ook niet boven komen als je alle traptreden wil overslaan. Je kunt er misschien twee overslaan maar 4 gaat ‘m al niet meer worden. Stap voor stap dus of tree voor tree (en voor de echte zeikerds: er zijn maar weinig mensen met een lift in huis, dus ik heb me bij deze metafoor even gericht op het merendeel van de huishoudens 😉 ).

Vaak weten we wel welke doelen we zouden willen behalen. We zouden een gezonder voedselpatroon willen ontwikkelen, meer willen sporten, eindelijk eens beginnen met die uitgestelde hobby of meer tijd willen besteden aan vrienden of familie. Allemaal leuk en aardig, maar hoe dan? Welke strategieën kunnen we inzetten om onze doelen te behalen?

In mijn vorige blog schreef ik over positief denken. Positief denken kan zeker bijdragen aan geluksgevoelens, rust en vertrouwen in het moment, maar is niet de sleutel bij het afleren van (slecht) gedrag.

Is motivatie de sleutel?
Is motivatie de reden dat het de ene persoon wel lukt slechte gewoontes af te leren en de andere niet? Nope, motivatie is een erg goed startpunt om je in beweging te krijgen maar daar houdt het dan ook mee op. Als er namelijk al sterke gewoontes zijn gevormd, zoals ik iedere dag een witte chocoladereep naar binnen werk tijdens het Netflixen, dan staan onze goede voornemens die we hebben compleet buitenspel.

Na een lange, vermoeiende dag, neemt ons automatische systeem het over. Super handig, want zo besparen we enorm veel energie. Echter herken je misschien het gevoel de strijd te verliezen met jezelf en ligt die zak chips alweer in je handen, heb je je online yogales afgezegd en staat die serie aan waarmee je wilde stoppen. Is het een gebrek aan wilskracht?

Zelfcontrole en wilskracht!
Zelfcontrole, hoor ik je al denken. Ik moet gewoon betere controle hebben over mezelf. Op het moment dat ik op de bank lig en neig naar het smelten van witte chocolade op mijn tong, dan moet ik sterker zijn dan dat gevoel! Kom op Bo, waar is die wilskracht!

In de wetenschap is al erg veel onderzoek gedaan naar zelfcontrole en wilskracht en helaas is het niet zeker of we dit aan kunnen leren. Het is dus fijn als je van nature wilskrachtig bent, maar dikke pech als dit niet zo is.

Terwijl ik dit schrijf, stop ik een stukje witte chocolade in mijn mond. Het voelt goed. Ik haal mijn schouders op en schreeuw ‘lekker puh’ naar mijn kritische, altijd beterwetende stem in mij. ‘Kwestie van pure pech!’ roep ik er achteraan, ‘Ik heb gewoon geen zelfcontrole!’

Maar zo makkelijk kom ik er niet vanaf, lees ik later. We kunnen namelijk wél iets leren van mensen die veel zelfcontrole en wilskracht hebben. Het blijkt een illusie te zijn dat deze mensen beter zijn in ‘nee’ zeggen of beter hun impulsen kunnen beheersen (is het leven toch minder oneerlijk dan gedacht eh!). Deze mensen, die magischerwijs dingen voor elkaar krijgen waar jij en ik van gaan kwijlen, hebben simpelweg betere routines!

Nu komt het
Ja, echt! Zo simpel is het. Deze mensen hoeven die zelfcontrole of die wilskracht gewoon een stuk minder vaak te gebruiken omdat ze betere gewoontes en routines hebben. Zij hebben niet een mechanisme van moeder aarde gekregen met een gouden randje, een flirtende, aantrekkelijke automatische piloot die perfect aansluit op hun wil.

Nee. Mensen met meer zelfcontrole zijn beter in het nastreven van lange termijndoelen omdat ze minder gebruik hoeven te maken van die zelfcontrole!

Uhh ja, duhh
Oké, misschien voor jou als lezer niet heel spannend en nieuw, maar ik stond even perplex. Want als je dit doordenkt dan betekent dat, dat als we nieuwe gewoontes laten concurreren met oude, we best makkelijk onze voornemens en doelen kunnen behalen. Geen wilskracht of zelfcontrole voor nodig!

Verrek, de eerstvolgende keer dat ik op de bank kruip, mijn laptop op schoot en 10 minuten Netflix kijk, verlang ik alweer naar het zoete brokje suiker. Mijn lichaam is zo gewend aan chocolade tijdens het Netflixen, dat het automatisch een seintje geeft: ‘Het is weer tijd voor wat lekkers!’

Aangezien ik weet dat protesteren nu geen zin heeft, niet voordat ik er een andere routine voor in de plaats heb gevonden, loop ik triomfantelijk naar de kast met mijn chocoladerepen. Ik weet nog niet precies hoe ik zo’n gewoonte moet veranderen dus voor het zover is, (in mijn volgende blog hier meer over), open ik zonder schuldgevoel en helemaal in mijn element het keukenkastje.